Leugens - Helen Vreeswijk

Helen Vreeswijk is rechercheur en auteur van populaire boeken als Loverboys, Overdosis en Eerwraak. In Leugens schrijft ze over huiselijk geweld. Alberts gezin lijkt normaal, maar als zijn vader een verkeerde bui heeft mishandelt hij zijn moeder. En Albert kan er niets tegen doen. Heftig!

Een keurig gezin: vader, moeder en twee kinderen, Albert en Chantal, maar achter de voordeur gaat het zó verschrikkelijk mis. Alberts vader heeft zichzelf niet in de hand en slaat de boel geregeld kort en klein. De situatie wordt onleefbaar en Albert zoekt zijn heil in de kroeg, bij verkeerde vrienden en bij zijn vriendin Evelien, die langzamerhand een obsessie voor hem wordt.

Geweldsexplosies

Helen Vreeswijk schrijft op een realistische manier over pittige thema’s. Leugens gaat over huiselijk geweld, een onderwerp dat zo heftig is dat je er liever níet over zou lezen. In Leugens lees je vanuit verschillende standpunten over de problemen bij Albert thuis. Over de angst, de dreiging en de onvermijdelijke gewelddadige explosies van zijn vader. Daarnaast laat Vreeswijk zien hoe het probleem van vader op zoon doorgegeven kan worden als Albert op een dag op het punt staat Evelien te mishandelen.

Wraak

Hoewel Leugens ruim driehonderd bladzijden telt, vlieg je er zo doorheen. Vreeswijk schrijft vlot en laat je als lezer de problemen van Albert, zijn moeder en zijn zusje meebeleven. Daarnaast laat ze je meekijken met het werk van de recherche. Én met Alberts vader, die wraak wil wanneer hij erachter komt dat zijn moeder van hem wil scheiden. Leugens is een schitterend boek. Het pakt je beet en laat je niet los tot je de laatste bladzijde gelezen hebt.

Manteau (2010)

Het wezen van de olifant - Toon Tellegen

Dat de olifant graag in bomen klimt en telkens weer naar beneden valt, was al bekend uit de eerdere boeken van Toon Tellegen. In zijn meest recente boek, Het wezen van de olifant, wordt duidelijk waarom de olifant dit steeds weer doet: hij kan niet anders.

Na onder andere De genezing van de krekel en Het vertrek van de mier, waarin het voornamelijk draaide om de krekel en de mier, staat de olifant nu centraal. Keer op keer valt de olifant en breekt hij alles wat maar breken kan. Gelukkig komen de andere dieren uit het bos hem te hulp: zij vragen zich af wat zíj zouden doen als ze de olifant waren en geven hem tips – ieder op zijn eigen manier.

Als ik de olifant was…

Als geen ander weet Tellegen dieren te personifiëren. Iedere bewoner van het bos heeft een eigen karakter en een eigen kijk op de situatie van de olifant. De mus leert de olifant niet te vallen, de slak bedenkt dat hij nooit meer zou klimmen en de boktor voorspelt dat hij verschrikkelijk boos zou zijn als hij de olifant was. De kakkerlak vergelijkt zijn eigen leven met dat van de olifant en wijst de olifant erop dat het altijd nog erger kan:

Beste olifant  

Wat moet ú gelukkig zijn

Dat u mij niet bent.

Val zacht.

                        De kakkerlak

Geluk vinden

In de hoofdstukken waarin de verschillende dieren de olifant proberen te helpen, wordt al snel duidelijk dat de olifant geen keus heeft: hij móét klimmen om gelukkig te zijn. De verte te zien maakt hem zo blij, dat hij begint te dansen en een pirouette maakt. En ja… Vallen hoort daar kennelijk bij.

Wanneer bijna alle dieren hun adviezen hebben gegeven, komt de olifant aan het eind van het boek zelf aan het woord. Onder het kopje Wat de olifant ’s nachts, als hij niet slapen kon, schreef staan gedichten geschreven vanuit het perspectief van de olifant. Eerlijk, aandoenlijk en soms hartverscheurend geeft hij zijn gevoelens prijs:

            Ik begrijp het wel

            als een boom in míj zou klimmen,

            het vel van mijn slurf af zou trappen,

            op mijn tanden zou gaan staan zodat ze breken

            zich aan mijn oren omhoog zou trekken

            en ten slotte boven op mijn hoofd zou dansen

            dan zou ik hem ook laten vallen.

De overpeinzingen van de dieren en de poëzie van de olifant zijn te bijzonder om niet een voor een te lezen. Wil je Het wezen van de olifant toch in één woord samenvatten, dan is het evenwel simpel: het is een juweeltje.

Querido (2010)

Vissen veranderen bij kou van zwemrichting – Pierre Szalowski

Wat doe je als je elf bent en je ouders je vertellen dat ze gaan scheiden? De hoofdpersoon van Vissen veranderen bij kou van zwemrichting bidt de hemel om hulp. En de hemel komt in actie: er volgen enorme ijsregens die de hele stad platleggen.

De ijsregens zorgen ervoor dat de elektriciteit in Québec uitvalt en dat mensen meer en meer op elkaar aangewezen raken. Zo ook de personages in Vissen veranderen bij kou van zwemrichting. In eerste instantie vraag je je als lezer af of ze wel iets met elkaar te maken hebben, of ze überhaupt samen in één boek horen, maar hoe kouder het wordt, hoe duidelijker de verbanden worden.

Barre weersomstandigheden 

De hoofdpersoon ziet hoe de ijsregens en de barre omstandigheden indirect verschillende mensen helpen en hoe hun levens verbeteren. Toch is hij teleurgesteld, want zijn ouders hebben hun voornemen te gaan scheiden nog steeds niet bijgesteld. Meerdere keren bidt hij de hemel om hulp en de weerssituatie verslechtert alleen maar.

Wiskundig experiment

De roman van Pierre Szalowski is alleen al aantrekkelijk vanwege de intrigerende titel. Hoe het zit met de veranderlijke vissen wordt uitgelegd in het verhaal van Boris Bogdanov, een de Canadees-Russische wiskundige die een experiment uitvoert om zijn theorie over de zwemrichting te bewijzen. In de andere verhaallijnen wordt uit de doeken gedaan dat dit niet alleen voor vissen, maar ook voor mensen geldt.

Verwarmend verhaal 

Vissen veranderen bij kou van zwemrichting is een bijzonder en inspirerend boek. Het kost je enige tijd om de opbouw te vatten en te begrijpen, maar als het eenmaal zover is, geniet je ondanks de beschreven kou, alleen maar meer van het verwarmende verhaal.

Lebowski (2011)

Boekentips voor de herfst op Manuscripta

Na een druilerige zomer begint de herfst nu écht. Gelukkig maar, want op Manuscripta, de ‘feestelijke opening van het boekenseizoen’, presenteren de Nederlandse uitgeverijen tientallen nieuwe boeken voor dit najaar. Om fijn mee op de bank te kruipen terwijl de regen tegen de ruiten tikt.

Manuscripta is voor iedere boekenliefhebber the ultimate place to be. Schrijvers en uitgeverijen verzamelen zich drie dagen lang op het terrein van de Westergasfabriek om hun nieuwe boeken onder de aandacht van het publiek te brengen. Lezingen, gadgets, signeersessies, voorpublicaties, interviews en boeken zover het oog reikt.



Sara Kroos

 Cabaret op papier

Eind oktober verschijnt Sara Kroos’ literaire debuut: Doorkijk. Op Manuscripta leest ze enkele van de korte verhalen voor, waaronder Het bankje en Zeventigers. Het zijn vlotte verhalen over alledaagse situaties, beeldend en met humor geschreven. In een half uur bewijst Kroos dat ze niet alleen goed is in het theater, maar ook op papier. Doorkijk lijkt een aanrader, nog voor het verschenen is!

Religie in de literatuur

Ellen Heijmerikx, Arie Boomsma
en Femke Sterken

Arie Boomsma en Ellen Heijmerikx worden gelijktijdig geïnterviewd door Femke Sterken. Boomsma vertelt over zijn in oktober te verschijnen boek De relishow, dat gaat over televisie-evangelist Barnabas, die zijn liefde voor Jezus ‘het liefst fysiek deelt’. Heijmerikx tweede boek, Wij dansen niet, beschrijft juist hoe het geloof een uiterst negatieve uitwerking kan hebben op een meisje van 8 jaar. Het zijn de onderwerpen die ook door Jan Siebelink en Franca Treur beschreven zijn, maar beide met een andere inslag. Interessant!

Steven de Jong, Viola Welling
en uitgeverij Sijthoff

Advies aan je jeugd

Mijn jongere ik is een verzameling van 33 brieven die bekende en onbekende Nederlandse vrouwen geschreven hebben aan hun jeugd. Steven de Jong en Viola Welling bedachten het concept om mensen na te laten denken over hun leven, over hun verleden én over hun toekomst. Tijdens de presentatie van het boek, waar onder andere DJ Isis, Floortje Dessing en Stacey Rookhuizen meeschreven, blijkt dat Mijn jongere ik daar zeker in is geslaagd.

Lange avonden

Naast deze titels beloven de uitgeverijen de komende tijd nog veel meer interessant leesvoer. Vul de boekenkast, zet een pot thee en verheug je op een herfst met lange, donkere en regenachtige avonden…

3, 4 en 5 september 2011

Cultuurfabriek De Westergasfabriek, Amsterdam

www.manuscripta.nl

Muleum - Erlend Loe

Een geplukte rubberen kip zonder hoofd. Het niet-bestaande woord ‘Muleum’. De omslag van de laatste roman van Erlend Loe laat nogal wat te raden over, maar wie even doorleest treft een zwaar verhaal met een humoristisch tintje.

 
En dan heb ik het nog niet eens over de openingstekst gehad. Dat is een sms’je: ‘We storten neer. Houden van je. Doe wat je wilt. Pappa’. Het begin van het boek is bizar, de rest vooral heel erg grappig. Dat grappige zit ‘m niet in het verhaal: Julies ouders en broer zijn omgekomen bij een vliegtuigongeluk. Julie blijft alleen achter en besluit dat ze ook wil sterven, maar doodgaan blijkt niet zo makkelijk als ze dacht.


Luchtige zelfmoordpoging
Als Julie alleen achterblijft, storten haar familie, vrienden en psychologen zich op haar. Met de beste bedoelingen, dat wel, maar ze heeft er al gauw genoeg van. Ze onderneemt verschillende zelfmoordpogingen, maar iedere keer gaat het mis. De tijd die ze daardoor steeds toch weer krijgt, vult ze om zichzelf bezig te houden met het opschrijven van haar belevenissen in haar dagboek.
 
Bizar en geestig
Hoewel het thema van Muleum zwaar is, is het boek alles behalve duister of depressief. Het leest makkelijk weg en zit vol bizarre grappen en onverwachte gebeurtenissen. Alles lijkt mogelijk en alles lijkt te kunnen in de wereld die geschetst wordt. Alles behalve doodgaan dan, juist wat Julie zo graag wil. Toch is het de Noorse Erlend Loe gelukt zelfs dát op een geestige wijze te beschrijven.

Geslaagde mix

Loe heeft films en muziekvideo’s gemaakt, in een psychiatrisch ziekenhuis gewerkt en hij is leraar geweest. In zijn boeken brengt hij invloeden van al die terreinen samen. Muleum is daardoor niet alleen een grappig boek met een bijzonder thema, genoeg actie en herkenbare situaties, het heeft ook psychologische diepgang en een verrassend einde.


De Geus (2009)

Mijn vriendschap met Jezus – Lars Husum

In tegenstelling tot wat de titel doet vermoeden, is Mijn vriendschap met Jezus geen stichtelijk boek, maar een fantastische roman over een jonge Deen die zijn plek in de wereld probeert te vinden. En over een zekere Jezus, die hem daarbij probeert te helpen.

Nikolajs ouders zijn op vroege leeftijd omgekomen bij een auto-ongeluk. Sindsdien leeft hij samen met zijn zus van het geld dat hun moeder, een bekende zangeres, hen heeft nagelaten. Lange tijd hebben ze het goed, tot Nikolaj gewelddadig en depressief wordt. Niet alleen de broer-zus-relatie komt op het spel te staan, maar ook Nikolajs leven: hij probeert meerdere malen zelfmoord te plegen.

Asbak

Zoals verwacht komt er op Nikolajs dieptepunt hulp als Jezus plotseling aan hem verschijnt. Midden in de nacht staat hij op sandalen in het appartement, waarop Nikolaj hem in een reflex een asbak tegen het hoofd gooit. Hoewel Nikolaj betwijfelt of Jezus wel de échte Jezus is, besluit hij diens advies op te volgen en te proberen zijn leven te beteren.

Klootzak

Dat je een leven dat bestaat uit louter luiheid, vechten en drinken niet zomaar verandert, blijkt al gauw. Husum heeft een energieke roman geschreven over een hoofdpersoon van wie je je regelmatig afvraagt of je eigenlijk wel sympathie voor hem wílt voelen. Vaak gedraagt Nikolaj zich als een enorme klootzak, maar bij vlagen komt er toch een heel geschikte jongen naar voren.

Bijzonder

Mijn vriendschap met Jezus is een bijzonder debuut. Bijzonder om verschillende redenen. Omdat het over leven, familie, seks, muziek en vriendschap gaat. Omdat het zowel wreed en hard als aandoenlijk en grappig is. Omdat het leest als een trein, omdat je wilt weten hoe het verder gaat, maar baalt als het boek uit is. En vooral bijzonder omdat dit pas Husums eerste roman is. Hoeveel meer mogen we nog van hem verwachten?

Uitgeverij Nieuw Amsterdam (2009)

De lijst van meneer Rosenblum - Natasha Solomons

Jack en Sadie zijn vlak voor de Tweede Wereldoorlog van Berlijn naar Londen gevlucht. In De lijst van meneer Rosenblum vertelt Natasha Solomons op vermakelijke en humoristische wijze hoe de Rosenblums alles achterlaten en een nieuw leven beginnen in Engeland.

Bij zijn aankomst in Engeland krijgt Jack een pamflet met daarop instructies voor immigranten om zich als Engelsen te gedragen. Jack neemt het erg serieus op. Solomons typeert hem als ‘één meter zestig pure koppigheid’ als hij de lijst puntsgewijs afwerkt en er alles aan doet om Engelser dan de Engelsen te worden. Het is vertederend om te lezen hoe hard Jack zijn best doet, vooral omdat je voelt dat zijn plannen gedoemd zijn te mislukken.

Trieste herinneringen

Tegenover Jacks plannen om zo Engels mogelijk te worden, staan de herinneringen van zijn vrouw Sadie. Zij ziet met lede ogen toe hoe haar man zich uitslooft, terwijl ze zichzelf niet kan toestaan gelukkig te worden nu haar ouders en broer gestorven zijn. Elke pagina van het boek komen Jack en Sadie verder uit elkaar te staan. Is hun huwelijk nog te redden?

Verrassend actueel

De lijst van meneer Rosenblum speelt in de vroege jaren zestig, kort na de Tweede Wereldoorlog. Toch is het verrassend actueel. Thema’s als immigratie en assimilatie zijn ook nu aan de orde van de dag, inclusief de problemen die ermee gepaard gaan. Solomons heeft Jack echter zoveel gedrevenheid en enthousiasme meegegeven, dat het verhaal nooit zwaar of mistroostig wordt.

Vermakelijk en inspirerend

Het grootste minpunt aan het boek is de omslag, die de indruk wekt dat het gaat om een zoetsappige damesroman, terwijl De lijst van meneer Rosenblum juist alles behalve dat is. Het is inspirerend, vermakelijk en soms pijnlijk, maar vooral heel erg mooi. Het boek wordt verfilmd en de vertaalrechten zijn al aan meer dan tien landen verkocht. Een aanrader voor iedereen die houdt van een roman met humor én inhoud.

Uitgeverij Orlando (2010)